Mímọ̀ Àwọn Àmí Tó Lè Pa Ohun Òṣìn Lára Sáájú Àkókò

EGBETADE Adeniyi O.
D.V.M (Nig), MSc WAH (Lon), PhD (Abeokuta)
Department of Veterinary Medicine, COLVET, FUNAAB

Àkòrí

• Ìfàárà

• Kíni ìdí tí a fi ṣe tọju ẹran òṣìn?

• Kíni ó dékun àfojúsùn wa?

• Bawo ni a ṣe lè tete mọ́ kíákíá láti koju ìjà sí ohun tó fẹ́ ṣe jambá ohun òṣìn wa?

• Ọ̀nà àbáyọ

Ìfàárà

• Ìdí tí a fi ṣe ètò yìí: kíni ìdí tí ó fi ṣe pàtàkì láti tete mọ́ àwọn àmì àrùn?

• Kí ni ẹran òṣìn jẹ́? Kí ni ìdí tí a fi ń sin wọn?

• Ìpa tí àrùn ń kó nínú ẹran òṣìn: ipalara lori ìlera àti èrè.

Ìdí Ṣiṣẹ́ Òṣìn Ẹran

• Fún ìgbádùn, owó tàbí ìní ìdílé

• Idojutofo

• Oúnjẹ

• Ìyì àti òkìkí

• Ìbánídọ̀rẹ̀

• Ìranlọ́wọ́ iṣẹ́

• Ìdábòbò

Àwọn Àmí àti Ìfarahàn Àìsàn

• Àmi – ohun tí a lè rí tàbí ṣe àkíyèsí (irìn, ìtakò irun, ìfarahàn ara).

• Ìfarahàn àìsàn – ìhuwasi tí ẹranko fi hàn (bá a ṣe n hù nígbà ìfarapa).

Àǹfààní Tó Wà Nínú Tétè Mọ Ohun Tó N ṣẹ̀lẹ̀

• Agbẹ ní ẹni àkọ́kọ́ tí yóò mọ ìlera ẹran

• Dínà àjàkálẹ̀ àrùn

• Dín ìnáwó ìtọ́jú àrùn

• Mú ìmúláradá yara

• Ràn lọ́wọ́ fún iṣàkóso tó péye

• Mú ìlera ọpọlọ dára

Àtúnbọ̀tán Àìtètè Rí Àrùn

• Itankale àrùn

• Ìpadànù ẹran

• Ìnáwó pọ si

• Ìpadànù ìyì

• Ìjà lọ́fìn

Àrùn – Aṣekúpa Èrè Ẹran Òṣìn

• Àrùn àlakọ̀ràn – látinú kokoro aifojúri

• Àrùn tí kì í rán – látinú oúnjẹ, àyíká, àjálù

Mímọ̀ Àwọn Àmi Gbogbogbò Tí Àrùn Fihàn

• Ìyípadà ìhuwasi: aifarabale, ikọlu, àìléjùn

• Ìtọ́kasi afojuri: ipò tí kò wọ́pọ̀, igbona ara, ìtùtù, àgbẹ́yẹ̀wò ara

• Àmi pàtàkì: iwọn otutu, mimi, okan

• Ṣe àkíyèsí omi ojú, ìkò, ìgbẹ̀ gbuuru, egbo ara

• Pamọ́ àkọsílẹ̀ tó yẹ

Àrùn Kàn Pátó àti Àwọn Àmi Wọ́n

• Mastitis – iredodo omu, wiwu, ìyípadà omi omu

• Àrùn ẹsẹ àti ẹnu – ewo ese/enu, ìba

• Àrùn àtọ̀tò àyà – ikun imu, mimi soke

• Brucellosis – ìba, ìfarapa ẹsẹ, ìsọnù oyun

• Aran – rírú, ìgbẹ̀ gbuuru

• Anthrax – ikú lojiji, ẹjẹ lati iho

• Ounjẹ tó kò pé – ere kekere, ìfarapa ara

Ìdènà Ohun Tó Lè Pa Ọ̀lá Ẹni

• Dídéna àrùn dára jù ìwòsàn lọ

• Ṣe àyẹ̀wò ihuwasi, àyíká, oúnjẹ

• Ṣe àyẹ̀wò ìgbẹ̀

• Pamọ́ àkọsílẹ̀ ìyípadà ẹranko

Ìdènà Àrùn

• Àjẹsára ní àkókò tó yẹ

• Ounjẹ tó dara lati dena àrùn

• Ìmótótó àti ìtún àyíká ṣe

• Yà sọ́tọ̀ ẹran tuntun

• Ìṣàkóso kokoro pẹlu òògùn to yẹ

Ìpinnu Nípa Oniwosan Eranko

• Pe oniwosan ní kete tí ìhuwasi yípadà, ìba gígùn, ìfarapa

• Oniwosan le ṣàwárí, tọ́jú, àti gba agbẹ níyànjú

• Ní ìbáṣepọ̀ pẹ̀lú oniwosan agbegbe

Àlòjú àti Ìlòkùlò Òògùn

• Lílò òògùn láì gba ìmòran

• Ìfarapa òògùn nitori àlòjú

• Òògùn kò le ṣiṣẹ́ lori àrùn kekere mọ

• Iye òògùn pọ si

• Ailagbara òògùn lati ṣiṣẹ́ dáadáa

Lákọ̀tàn

• Rántí ìdí tí a fi gbọ́dọ̀ mọ̀ àmì àrùn àti ilana ìdènà

• Àkọsílẹ̀ iṣẹ́ ojoojúmọ́

• Rí ibi ìrànlọ́wọ́ ati nomba oniwosan agbegbe

Ìmòràn Fún Lílò

• Agbẹ ní ipa pataki ninu ìlera ẹran

• Ní ohun èlò lati tete mọ àrùn ati dena rẹ̀

• Ní ìbáṣepọ̀ pẹ̀lú akosemose agbegbe

Ìdúpẹ́

• Ojogbon Dipeolu àti gbogbo olùgbékalẹ̀ eto

• Àwọn alábàáṣiṣẹ́pọ̀ àti onígbàgbọ́ eto

• Ẹka oniwosan ohun òṣìn, FUNAAB

• Mojola R. Adekunle – akojọpọ iwe